Μπάρλα, εξορία, στρατολόγηση, ανταλλαγή…
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Η Πισιδία ορίζεται βόρεια από τη Φρυγία, δυτικά από την Καρία, νότια από τη Λυκία, την Πανφυλία και την Κιλικία, ανατολικά από τη Λυκαονία.
Οι Πισίδες αναφέρονται για πρώτη φορά από τον Ξενοφώντα. Γύρω στο 100 π.χ. η Πισιδία έγινε φόρου υποτελής στους Ρωμαίους, ενώ αργότερα προσαρτήθηκε στις επαρχίες της Κιλικίας και της Γαλατίας, προτού αποτελέσει ξεχωριστή επαρχία γύρω στα 300 μ.χ.. Στα βυζαντινά χρόνια η Πισιδία ανήκε στο θέμα των Ανατολικών, προτού υποταχτεί στους Σελζούκους (Σουλτανάτο Ικονίου) το ΙΓ αιώνα.
Στην Πισιδία είναι η Πάρλα ή Μπάρλα (τουρκ. Barla), το χωριό απ' όπου κατάγονται οι παππούδες μας. Η Μ(Π)άρλα βρίσκεται 17 χλμ. Β-ΒΔ του Εγιρντίρ, σε μικρή απόσταση από τις όχθες της λίμνης Egridir Golu. Το 1914 είχε 7000 κατοίκους (5000 Τούρκους και 2000 Έλληνες περίπου).
Στις αρχές του αιώνα, δύο κοινότητες -η ελληνική στο ανατολικό τμήμα και η τουρκική στο δυτικό τμήμα του χωριού - ζούσαν ειρηνικά. Σήμερα το ανατολικό τμήμα της Μπάρλα είναι ερημωμένο. Τα σπίτια, στους τότε ελληνικούς μαχαλάδες, έχουν καταστραφεί. Με τον καιρό όλα ισοπεδώθηκαν μόνο ένα κτίσμα έμεινε να θυμίζει πως κάποτε ζούσαν εκεί Έλληνες. Το κτίριο αυτό είναι η διώροφη εκκλησία του χωριού. Το υπόγειο, όπως αναφέρει ο κ. Γιάννης Α. Τοπκάρογλου, ήταν αφιερωμένο στον Αγ. Χαράλαμπο και το ισόγειο στον Αγ. Θεόδωρο.
Η μικρασιατική εκστρατεία αρχίζει το Μάιο του 1919 και μαζί μ' αυτή αρχίζει η οδύσσεια των μπάρλαλήδων και μεγάλου μέρους του μικρασιατικού ελληνισμού. Στα δυτικά παράλια, την Κεντρική Μικρασία και τον Πόντο η έξοδος του ελληνικού πληθυσμού πήρε διαφορετικές μορφές. Οι Έλληνες στις δυτικές περιοχές βρέθηκαν στο επίκεντρο της πολεμικής αναμέτρησης της Ελλάδας και της Τουρκίας και έζησαν μια αιματηρή τραγωδία και έναν βίαιο αφανισμό. Μακριά από την κλαγγή των όπλων, οι 'Έλληνες της Κεντρικής Μικρασίας έζησαν από το 1914 και μετά την πικρή εμπειρία της ψυχολογικής βίας, των διωγμών, της εξορίας και τέλος γνώρισαν το σπαραγμό του ξεριζωμού.
Στο διάστημα 1919-1922, ο ελληνικός πληθυσμός της Πισιδίας γνώρισε τη δοκιμασία της εξορίας. Οι τουρκικές αρχές συγκέντρωσαν όλους τους άντρες ηλικίας 10-75 χρονών και τους μετέφεραν στο εσωτερικό της Μικρασίας ( Ντιαρμπεκίρ, Σεβάστεια, Ερζερούμ). Οι μπάρλαλήδες γεύτηκαν διπλά την δοκιμασία της εξορίας. «Η Πάρλα - σύμφωνα με τον κ. Ασίκογλου Παντελή, (κάτοικος Δραβήσκου) - εκτοπίστηκε συν γυναιξί και τέκνοις... Πρώτα εξόρισαν εμάς τους άντρες και ύστερα από μας τις γυναίκες και τα παιδιά... ήμουν στην πρώτη αποστολή ... Στις 8 Μαΐου διάταξαν οι τουρκικές αρχές να ετοιμαστούμε...»
Δύο αποστολές. Με την πρώτη, στις 8 Μαΐου σύμφωνα με τις μαρτυρίες, φεύγουν οι άντρες. Με την δεύτερη τα γυναικόπαιδα στις 21 Μαΐου του 1921. «Το 1921 ημέρα του Αγίου Κωνσταντίνου 21 Μαΐου μέρα μεσημέρι... το μεσημέρι της ίδιας μέρας ξεκινήσαμε, μας χώρισαν σε ομάδες από σαράντα οικογένειες» αναφέρει ο κ. Γιάννης Α. Τοπκάρογλου που ήταν τότε μικρό παιδάκι. Και αρχίζει η πορεία με τα πόδια μερόνυχτα ατελείωτα. Διασχίζουν με βάρκες την λίμνη Εγιρντίρ, φτάνουν στο Ακ Σεχίρ, στο Ακ Σεράι, στη Καισάρεια. Και στη συνέχεια, έρχεται η στρατολόγηση για τους άντρες οι οποίοι θα φτάσουν στην Ερζερούμ και το Καρς του Πόντου. Και τέλος ήρθε η είδηση της αναγκαστικής ανταλλαγής. Έτσι αρχίζει η πορεία προς τη θάλασσα που έβλεπαν για πρώτη φορά. Τραπεζούντα, Οινόη, Ακ Σεράι, Μερσίνα, με το πλοίο στην Κύπρο και από κει στον Πειραιά... (βλέπε Xάρτη 1). Και αρχίζει η περιπέτεια της επιβίβασης και του θαλασσινού ταξιδιού και τέλος η μεγαλύτερη ακόμη περιπέτεια της γνωριμίας με την πραγματικότητα της ελλαδικής κοινωνίας.
Χάρτης 1
|